Cây Sả

Tên khoa học: Cymbopogon nardus L.

Theo Đông y, cây sả còn có tên gọi khác là hương mao hay cỏ chanh. Cây sả được sử dụng rộng rãi như là một loại cây thuốc và gia vị. Thành phần chính trong tinh dầu sả là citral. Thành phần hóa học: Tinh dầu với thành phần chủ yếu là Cetronellal và genariola.

Cây sả được ví như một “kho báu” tinh dầu. Lá sả chứa 0,4-0,8% tinh dầu dễ bay hơi, thành phần chính của thân cây sả chứa 75-85% hương thơm mùi chanh tự nhiên và các tinh chất đặc biệt khác. Củ sả chứa 1 – 2% tinh dầu màu vàng nhạt, thơm mùi chanh mà thành phần chủ yếu là citral (65 – 85%), geraniol (40%) [1].

Theo Đông y, cây sả vị the, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng làm ra mồ hôi, thông tiểu tiện và tiêu thực. Sả được dùng chủ yếu làm thuốc chữa cảm sốt, đầy bụng, tiêu chảy…

Ngoài ra, người ta cũng sử dụng sả để diệt vi sinh vật (mầm bệnh) và như một chất làm săn chắc da dạng nhẹ. Hợp chất citral có trong sả giúp tiêu diệt các tế bào ung thư và không làm tổn hại đến các tế bào khỏe mạnh khác. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu khác còn cho thấy sả có chứa beta-carotene-1 loại chất chống oxy hóa có thể giúp cơ thể ngăn ngừa ung thư. Mùi thơm của tinh dầu sả dịu, dễ chịu và có tính kháng khuẩn, diệt khuẩn mạnh mẽ. Đặc tính chống khuẩn, sát trùng của tinh dầu sả sẽ giúp cản trở sự phát triển của vi khuẩn, virus, như  từ lâu, người ta đã nhận ra rằng các bệnh nha chu là sự nhiễm trùng của nha chu, bao gồm căn nguyên vi khuẩn, phản ứng miễn dịch và phá hủy mô.

Tinh dầu sả có tác dụng ức chế sự phát triển của một số loại vi sinh vật bao gồm cả vi sinh vật gây bệnh nha chu, đặc biệt là các chủng tham chiếu Actinomyces naeslundii và Porphyromonas gingivalis, vốn đã kháng với tetracycline hydrochloride [10]. Có thể sử dụng xông tinh dầu sả trong phòng để tăng miễn dịch, sát khuẩn [11].

Ngoài ra, Kết quả của một nghiên cứu hiện tại cho thấy Sả sở hữu hoạt động điều hòa miễn dịch đáng kể và có tác dụng ngăn ngừa sự thay đổi huyết học ở chuột phơi nhiễm Cadmium [12].

Bên cạnh đó, tinh dầu sả đã được thử nghiệm về hoạt tính chống nấm và có nhiều tiềm năng như chất chống nấm. Candida albicans là một loại nấm men cơ hội và là một thành viên của hệ thực vật bình thường ở người thường gây ra nhiễm trùng ở những bệnh nhân bị bất kỳ thiếu hụt nào của hệ thống miễn dịch. [13]

Tài liệu tham khảo

[1] Đỗ Tất Lợi (2006), Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, NXB Y Học, 367-368, 688-689, 918-919.

[2] Manisha DebMandal, Shyamapada Mandal, In health promotion and disease prevention, Asian Pacific Journal of Tropical Medicine, Volume 4, Issue 3, March 2011, Pages 241-247

[11] Carmen Ciavarella, Ilenia Motta, […], and Gianandrea Pasquinelli, Pharmacological (or Synthetic) and Nutritional Agonists of PPAR-γ as Candidates for Cytokine Storm Modulation in COVID-19 Disease, Molecules Multidisciplinary Digital Publishing Institute (MDPI), 2020 Apr 29;25(9):2076.

 [12] Shalini Saggu, Hasibur Rehman, […], and Subrata Trivedi, Cymbopogon schoenanthus (Ethkher) ameliorates cadmium induced toxicity in swiss albino mice, Saudi Journal of Biological Sciences – Elsevier, 2019 Nov;26(7): 1875-1881.

[13] Wylly Araújo de Oliveira, Fillipe de Oliveira Pereira, […], and Edeltrudes de Oliveira Lima, Antifungal activity of Cymbopogon winterianus jowitt ex bor against Candida albicans, Brazilian Journal of Microbiology, 2011 Apr;42(2):433-41.